“ İl Özel İdaresi bütçesinin yapımı sırasında hangi birimlerin kurumsal bazda kodlanacağı hususunda tereddüde düşülmüştür.
5302 sayılı İl Özel İdaresi kanununun 46. maddesinde;
“İl Özel İdaresi bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir…” denilmekte.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 31. maddesinde;
“Bütçe ile ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.
Ancak teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcanma yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile, bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından ; Mahalli İdarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir…” denilmektedir.
5018 sayılı kanunun 33. maddesinde
“…Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri; harcama talimatı üzerine işin yapılması, mal veya hizmetin alınması teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevini yürütürler…” denilmektedir.
İçişleri Bakanlığı, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 81 İl Valiliğine gönderdiği 2007-2009 dönemi bütçeleri ile ilgili 30.10.2006 tarih ve B050MAH0740001/10856/46416 sayılı yazılarında;
“…İl Özel İdarelerinin mevcut birimlerine göre yönetmeliğe ekli örnek: 1/A numaralı kurumsal sınıflandırma anahtarlarına uygun olarak birim bazında kurumsal kodlama yapmaları gerekmektedir. İl Özel İdareleri 2007 yılı bütçelerini hazırlarken mevcut olan birimlerine göre bütçelerinde birim bazında kurumsal kodlama yapacaklar ve 01.01.2007 tarihinden itibaren genel sekreter dışında birim amirleri de 5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kodunun 31. maddesi hükmüne göre kendi birimlerine tahsis edilen ödeneklerin harcanmasında harcama yetkilisi olacaktır…” denilmekte.
Halen İl Özel İdarelerin de iki tür uygulama bulunmaktadır.
1. İl Özel İdaresi dışındaki Milli Eğitim, Tarım, Sağlık, Gençlik Spor, Kültür, Sosyal Hizmetler, Emniyet, Sivil Savunma gibi birimler bütçelerde kurumsal bazda kodlanarak harcama yetkilisi görevi o birimin en üst yöneticisine verilmekte, dolayısıyla harcama yetkilisi de gerçekleştirme görevlisi de aynı birim içerisinde bulunmakta.
2. İl Özel İdaresi dışındaki birimlere verilecek ödenekler İl Özel İdaresinde mevcut birimlerden birisinin altında gösterilmek suretiyle harcama yetkililiği görevi İl Özel İdaresi çalışanlarından birine (Genel Sekreter, Daire Başkanı, Birim Müdürü gibi) verilmektedir.
Bu durumda diğer kurumlara ayrılan ödeneklerin ihale vs. iş ve işlemlerini İl Özel İdarelerinden yapmak mümkün olmadığından bu işler ilgili kurumlara yaptırılmak suretiyle gerçekleştirme görevlisi görevi ilgili kurumlara verilmiş olmaktadır yani harcama yetkilisi ayrı kurumda gerçekleştirme görevlisi ayrı kurumda olmaktadır.
İki yöntem karşılaştırıldığın da ikinci yöntemin mevzuata uymadığı düşünülmektedir. İlgili kanunlar harcama yetkilisini tarif ederken birimin en üst yöneticisi demekte. Gerçekleştirme görevlisini tarif ederken harcama yetkilisi tarafından görevlendirilen demektedir.
Kanunlardan anlaşılan harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisinin aynı kurumda olması gerektiğidir. İkisi arasında hiyerarşik bir bağ olmadığında, ast üst ilişkisi olmadığında hizmette verimliliğin düşmesi kaçınılmazdır.
Diğer kurumların iş ve işlemleri için İl Özel İdaresi personelinden gerçekleştirme görevlisi görevlendirme imkânı olmayacağından sonuç olarak İl Özel İdaresi dışındaki birimlerin de bütçenin yapımı aşamasında kurumsal bazda kodlanmasının gerektiği düşünülmektedir.
Konuya açıklık getirilmesi hususunu arz ederim.